Энэ сарын 25-нд Ж.Вердийн “Аида” дуурь тайзнаа “амилна”

Тавдугаар сард ямар үзвэртэй байхыг толилуулья. Улсын Драмын эрдмийн театрынхан орон нутагт буюу Дорнодод тоглолтоо үргэлжлүүлж байна. Харин УДБЭТ-т сонгодог тоглолтууд эхэлж байна. УДБЭТ 56 жилийнхээ ойг энэ жил сонгодог бүжгэн жүжиг, дууриар голлон хийх юм байна.

Тус театрын тайзнаа өнөөдөр “Night of orchestra” сонгодог хөгжмийн тоглолт болох юм. Хүн төрөлхтөний соёл иргэншлийн түүхэнд гарсан оюуны хөгжмийн асар том үсрэлт бол дэлхий нийтийн сонгодог урлаг байдаг. XX зуунд Монгол Улсад мэргэжлийн үндэсний болон симфони найрал хөгжим үүссэн. Үүний үндэс нь 1924 онд байгуулсан Д.Сүхбаатарын нэрэмжит клубийн дуу хөгжмийн бүлэг юм. Энэ дагуу тус театрын хамт олон өөрийн хөгжмийн түүхэн он жилүүдэд эх орондоо мэргэжлийн хөгжмийн урлагийг хөгжүүлэхийн зэрэгцээ хөгжимчдийн ур чадвар хэрхэн ахисныг энэхүү үдэш харуулна.

Ирэх долоо хоногийн үзвэрт “Хунт нуур” балет багтжээ. Эл балетыг сонгодог урлагийг үнэлэн үздэг бүхий л улс орны олон арван тайзнаа хэдэн мянган удаа тоглож, орон бүрийн үзэгчдийн нандин эрхэмсгийн дээдийн дээд бүтээл болсон юм. Тэр дундаа Одетта – Одиллиягийн дүр нь эмэгтэй балетчин бүрийн ур чадвараа сорих, үзэгчдэд харуулах хамгийн төгс бүтээлд тооцогддог билээ.

“Хунт нуур” балет манай театрын тайзнаа 1975 оны 6-р сарын 28-ны өдөр удирдаач УГЗ Ж.Чулуун, УДБЭТ-ын зөвлөх балетмейстр АЖ Б.Жамьяндагвын дэглэлтээр анх тоглож байсан. Хамгийн анхны Одетта, Одиллиягийн дүрийг АЖ Ю.Оюун, Зигфридийн дүрийг МУГЖ Э.Оюунбат, Алиа салбадайн дүрийг АЖ О.Ганбаатар нар бүтээж байсан юм.

Энэ сарын 25-нд Ж.Вердийн “Аида” дуурийг амилуулна. Верди Францын Египет судлаач Огюст Мариеттад хандан түүхэн эх бичүүлж авсан бөгөөд Мариеттын хэлснээр үйл явдлыг Фараоны үеийн бодит явдлаас сэдэвлэсэн гэх боловч он цагийг тодорхой хэлээгүй байдаг. Фараоны хаанчлал МЭӨ 5004 оноос МЭ 381 он хүртэл үргэлжилсэн байх тул үе үеийн үзэгчид цагийг эзэлсэн фараонууд, тэдний их эзэнт гүрний тухай том төсөөллийг энэ дууриас авдаг билээ. Верди Мариеттаас авсан 4 хуудас түүхээ франц найз Камилль Дю Локлийн хамт дөрвөн бүлэгт цомнол болгоод Италийн яруу найрагч Гисланцонын хамт итали хэлэнд хөрвүүлэн, үйл явдлыг дэлгэрүүлж, өрнүүлэн, өөрөө цөөнгүй тооны шүлгийг Италиар бичиж өгсөн байдаг. Тэрээр зохиолчиддоо өндөр шан харамж төлж, өөрөө ч мөн цомнолыг төгс болгохын тулд ихээхэн хөдөлмөрлөсөн бөгөөд хөгжмийг бичихэд харин ердөө дөрвөн сарын хугацаа зарцуулжээ. Ингээд 1871 оны зул сарын өмнөх өдөр Каирын театрт анх тавьсан “Аида” амжилт олж, тэр өдрөөс хойш дэлхий дахины сонгодог театр бүрийн урын санд заавал ордог гайхамшигт дуурь болсон байна. Үйл явдлын цар хүрээ, далайц, том найрал дуу, том марш, хөгжмийн том бүрэлдэхүүн, агуулга гээд Францын “Их дуурийн” онцлог бүрийг асар хурц зөрчил, өрнөл, тэмцэл бүхий шүлэг, төгс төгөлдөр ари, дуэт, чуулга, найралтай хослуулан тавьснаараа хөгжмийн зохиолч энэхүү дуурийг дэлхий дахинаа хүлээн зөвшөөрөх өндөр түвшинд хүргэж чадсан юм. Сонирхолтой нь, тэрээр хөлсөнд авсан мөнгөнийхөө ихээхэн хэсгийг Парисын бүслэлтэд байсан энгийн иргэдэд хандивласан байдаг. Энэ үйлдэл нь түүнийг шударга ёсны төлөө тууштай тэмцэгч гэдгийн бас нэгэн баталгаа бөгөөд “хүн бүр аз жаргалтай байх эрхтэй” гэсэн суут Вердийн уриа “Аида” дуурьт ч мөн тод илэрдгийг үзэгчид мэдэх биз ээ.