“Чингисийн чулуу” хэмээн алдаршсан гэрэлт хөшөө нь монгол бичгийн хамгийн эртний дурсгал юм. Өвөр Байгаль дахь Хархираа суурингийн орчмоос олдсон хөшөөний талаар Сибирь судлаач Г.И.Спасский 1818 онд “Сибирийн элч” сэтгүүлд “дорнын үсэг” бүхий бичээстэй том боржин чулуу олдсоныг Нерчинскийн үйлдвэрт хадгалаж байгаа талаар анх мэдээлсэн аж. Улмаар 1839 онд Аж үйлдвэрийн бүтээлийн үзэсгэлэнд дэлгэн олны хүртээл болж, Оросын ШУА-ийн Азийн музейд шилжжээ.

А.Уянга