Б.Ичинхорлоо: Улсын хэмжээнд 70 гаруй ажил зохион байгуулахаар төлөвсөн

Боловсрол, соёл, шинжлэх ухаан, спортын яам, Соёл урлагийн бодлогын газраас зохион байгуулж буй“Үндэсний бичиг үсгийн баяр-2018” арга хэмжээний талаар БСШУСЯ-ны Соёл, урлагийн бодлогын газрын Соёлын биет бус өв, ардын урлагийн бодлого, төлөвлөлт хариуцсан мэргэжилтэн Г.Ичинхорлоогоос зарим зүйлийг тодрууллаа.

-Энэ жилийн Үндэсний бичиг үсгийн баярыг хэрхэн зохион байгуулахаар төлөвлөж байна вэ? Өмнөх жилүүдээс юугаараа онцлог болох вэ?
-Жил бүрийн тавдугаар сарын эхний долоо хоногийн Ням гарагийг үндэсний бичиг үсгийн баяр болгон тэмдэглэх тухай Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн зарлиг 2003 онд гарснаас хойш “Үндэсний бичиг үсгийн баяр”-ыг улс орон даяар өргөн дэлгэр тэмдэглэдэг сайхан уламжлал тогтож, жилээс жилд өргөжиж байна. Эдүгээ 15 дахь жилдээ зохион байгуулагдаж байгаа тус баярыг БСШУСЯ,Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг Соёл, урлагийн газар болон Үндэсний номын сан хамтран зохион байгуулж байна. Энэ жилийн баярыг “Үндэсний бичиг үсэг-Тусгаар тогтнол” уриан дор тэмдэглэн өнгөрүүлнэ. Учир нь эх хэл, бичиг үсэг бол тухайн улс үндэстний тусгаар тогтнолын баталгаа, оюун санааны эрх чөлөө төдийгүй дэлхийн утга соёлын өв санд бидний өвөг дээдэс, монголчуудын оруулсан үнэт зүйлс юм.
Энэ жил зохион байгуулах хорооноос улсын хэмжээнд 70 гаруй арга хэмжээг зохион байгуулахаар төлөвлөсөн бөгөөд Үндэсний номын сан, Хүүхдийн төв номын сан, Улаанбаатар хотын нийтийн төв номын сан болон 21 аймгийн нийтийн номын сангууд бүгд тодорхой арга хэмжээг бие даан зохион байгуулахаас гадна МУИС-ийн Хүмүүнлэгийн ухааны салбар сургууль, Хэлний бодлогын үндэсний зөвлөл, төрийн бус байгууллагуудаас “Бичиг соёл, боловсролын төв” зэрэг соёлын болон боловсролын байгууллагууд идэвхитэй ажиллаж байна.
Түүнчлэн Бичиг үсгийн баяраар эрдэм шинжилгээний онол практикийн бага хурлууд зохион байгуулагданиргэдийн гар дээр байгаа бичиг үсгийн соёлтой холбоотой эд өлгийн зүйлээр Төрийн Түүхийн музейд үзэсгэлэндэлгэж, олон нийтийн хүртээл болгох, ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчдын дунд АХА тэмцээн, монгол уран бичигтэн зэрэг олон арван уралдаан наадмууд зохион байгуулагдана. Энэ мэтчилэн тавдугаар сарын 1-6-ны өдрүүдэд улс орон даяар Үндэсний бичиг үсгийн баярыг зохион байгуулах бэлтгэл ажил бүрэн хангагдаад байна. Жилээс жилд өргөжиж байгаа энэ баярын хүрээнд 2018 оны 04 дүгээр сарын 28-нд МУИС-ийн Хүмүүнлэгийн ухааны тэнхим, Монгол хэл, хэл шинжлэлийн тэнхимээс ардын багш Д.Чойжилсүрэнгийн 110 жилийн ойг тохиолдуулан түүний нэрэмжит монгол бичгийн улсын уралдааныг амжилттай зохион байгуулсан.

-Улс орон даяар болох 70 гаруй арга хэмжээнээс хамгийн онцлохыг нь нэрлэхгүй юу? Тухайлбал хаана, ямар арга хэмжээ, хэдний өдөр болох зэрэг мэдээллийг хэрхэн авах вэ?
-Хамгийн гол арга хэмжээ энэ сарын 4-нд Үндэсний номын сангийн үүдэнд болох “Үндэсний бичиг үсгийн баяр-2018”-ын нээлтийн арга хэмжээ болох тул хүүхэд залуус, нийслэлийн иргэдийг хүрэлцэн ирэхийг урьж байна. Энэ үеэр тус номын сангийн үзэсгэлэнгийн танхимд Монгол Улсын ЮНЕСКО-гийн Дэлхийн дурсамж хөтөлбөрийн баримтат өвийн улсын жагсаалтад бүртгэгдсэн Данжуурын гэрэлт хөшөөнд хүндэтгэл үзүүлэх ёслол болох юм. Үргэлжлээд Монгол Судлалын уншлагын танхим болон Үндэсний баримтат өвийн бүртгэл мэдээллийн сангийн програмын нээлт, “Үндэсний номын сангийн дэлхийд бүртгэгдсэн өвүүд” нэртэй сонирхолтой үзэсгэлэн гарна. Энэ нь монголчуууд бид өөрсдийн бичиг үсгийн дурсгал, нандин өвүүдтэй танилцах боломж бүрдүүлж буйгаараа онцлог ач холбогдолтой. Мөн Уран зургийн галерейд жил бүрийн шилдэг уран бичлэгтнүүдийн үзэсгэлэн дэлгэгдэнэ. Улмаар “Үндэсний бичиг үсгийн баяр” номын нээлт, МҮОНРТ-ээр “Судар бичгийн алтан сан” сэдэвт цуврал нэвтрүүлэг гарах бөгөөд Монгол бичгийн тэргүүний уншигч шалгаруулах “Үндэсний бичиг үсгийн баяр-2018” уралдаан Хүүхдийн төв номын санд болж, шилдэг сурагчид шалгарч шагналаа гардан авна. Энэхүү уралдаанд 21 аймаг, Улаанбаатар хотын ерөнхий боловсролын 200 гаруй сурагч оролцоно. Энэ мэтчилэн маш олон онцлох арга хэмжээнүүд хэдний өдөр, хаана болох талаарх мэдээллийг www.mecss.gov.mn цахим сайт, Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг Соёл, урлагийн газрын вэб хуудас www.culture.gov.mn цахим хуудаснаас танилцах боломжтой.

-Үндэсний бичиг үсгийн баярыг жил бүр өргөн дэлгэр тэмдэглэн өнгөрүүлдэг уламжлал тогтлоо. 15 дахь жилдээ зохион байгуулж буй уг баярын гол ач холбогдлыг хэрхэн харж байна вэ?

-Улс орны тусгаар тогтнол нь үндэсний бичиг үсэгтэйгээ салшгүй холбоотой. Төрөөс Монгол хэлний тухай, Номын сангийн тухай анхны хуулиуд, Соёлын өвийг хамгаалах тухай хуулийн шинэчилсэн найруулга, Соёлын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийг тус тус соёрхон баталсан нь хос бичигтэн улс болох бэлтгэл ажлыг хангах, монгол бичгийн хэрэглээг нэмэгдүүлэх, соёлын өвийг хадгалах, хамгаалах, судлах, сурталчлан дэлгэрүүлэх, ашиглах өргөн боломжийг нэмэгдүүлсэн юм. Иймээс Төрөөс соёлын талаар баримталж байгаа бодлого, салбарын хуулийн хэрэгжилтийг сайжруулах, сурталчлах чухал ач холбогдолтой. Тиймдээ ч энэ жилийн баярыг “Тусгаар тогтнол” уриан дор тэмдэглэн өнгөрүүлж байгааг дахин тодотгох нь зүйтэй юм. Бидэнд бичиг үсэгтэй холбоотой дундаршгүй их түүх, соёл бий. Жишээлбэл, ЮНЕСКО-гийн Дэлхийн баримтат өвийн олон улсын жагсаалтад Данжуурын гэрэлт хөшөөг бүртгүүлсэн нь Монгол Улсын бичиг үсгийн соёлтой холбоотой томоохон үйл явдал гэдгийг манай эрдэмтэн мэргэд хэлж байна. Тиймээс Үндэсний бичиг үсгийн баяр нь Монгол Улсын ирээдүй болсон хүүхэд, залуучуудад үндэсний монгол бичгийг таниулах, үүгээрээ бахархах үзлийг төлөвшүүлэх зорилготой арга хэмжээ билээ. Энэхүү арга хэмжээний үр дүнд ирээдүй хойчид маань олон эрдэмтэн мэргэд төрөн гарна гэдэгт итгэлтэй байна.

-Мэдээлэл өгсөнд баярлалаа.