ЖДҮ-гээс хойш илэрсэн улстөрчдийн оролцоотой томоохон хэрэг бол Хөгжлийн банкны зээлтэй холбоотой асуудал юм. Хууль хяналтын байгууллагаас гарч буй мэдээллээр Монголын хөгжил гацаж, эдийн засаг унаж байхад манай улстөрчид түүнд зориулсан хөрөнгийг хүүдийлж байсан болж таарах гээд байна. Сүүлийн хоёр жилд ковид гээд хамаг санхүү шавхагдаж байхад Хөгжлийн банкны тэрбум тэрбум мөнгө тэдний зээлдэж өгсөн компаниудад түгжигдэж байсан байх юм. Өнөөдөр Эрээний хил хаагдахад Монголоор нэг хямарч, “Роснефть”-ийн шатахуун тасрахад бүгдээрээ баларч байгаа нь чухамдаа үүнтэй холбоотой бололтой. Хэрэв зээ, энэ бүхэн гольдролоороо явж, жинхэнэ төслүүдийг санхүүжүүлж ирсэн бол ядаж л Ерөнхийлөгч өнөөдөр“…Хүнсээ дотооддоо үйлдвэрлэдэг болъё” гээд зогсож байхгүй сэн. Хөгжлийн банкны хэрэг гээчийг АТГ, ЭЦА-ны мөрдөгчид нийлсэн ажлын хэсэг хоёр сар гаруйн хугацаанд шалгаж байна. Хэргийг прокурорт шилжүүлжээ. 19 компани, байгууллага, 80 гаруй хүн холбогдсон “багц” хэрэг болоод явчихаж буй аж. Прокурор дүгнэлтээ бичиж, удахгүй Чингэлтэйн шүүхэд шилжүүлэхээр болсон гэх мэдээлэл бий.
Энэ “багц” хэрэгт холбогдсон 80 гаруй хүний дунд хэд хэдэн УИХ-ын гишүүн байгаа юм. Хорь гаруй хоногийн өмнө Ерөнхий прокурорын УИХ-ын гишүүнээс нь түдгэлзүүлэх саналд орж ирсэн дөрвөн гишүүн байна. Нэр бүхий гишүүд нэмэгдэж байгаа бололтой. Мөн Х.Баттулга нэмэгдсэн байна. Мөрдөгчид өнгөрсөн долоо хоногт МоАХ-ны байранд нэгжлэг хийсэн зэргээс харахад “Пирамид орд”-ын зээлийн асуудал Х.Баттулгыг тойрсон “пирамид” үүсгэчихсэн байх магадлалтай байгаа юм. Түүнчлэн, дээрх улстөрчид дээр Хөгжлийн банкны зээлтэй холбоотой асуудлаар хоригдож буй Д.Эрдэнэбилэг нэмэгджээ. Тэрбээр бас Х.Баттулгын талаар зарим “юм” яриад эхэлсэн гэх мэдээлэл байна. Тэгэхээр Х.Баттулгын тухайд ганц Хөгжлийн банк бус хэд хэдэн асуудлаар шалгуулж мэдэхээр болж байна гэсэн үг.
Энэ хэрэгт нэр холбогдсон эрхэм гишүүдийн бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх “…Ерөнхий прокурорын санал дахин орж ирэх гэнэ” гэсэн яриа нэлээд гарсан. Гэвч Ерөнхий прокурор хэргийг багцлаад шууд шүүх рүү явуулахаар болсон тухай эх сурвалжууд мэдээлж байна. Ерөнхий прокурор чимээгүй байгаагаас харахад уг мэдээлэл бодитой бололтой.
Шүүх эрхэм гишүүдэд ял шийтгэвэл бүрэн эрхийн асуудал яригдахаар болж байна гэсэн үг. Гэхдээ Ардын нам гишүүддээ хариуцлага тооцсон гэх мэдээлэл байна. Тус намын генсек Д.Амарбаясгалан “…Намын дүрэмд албан ёсоор гэмт хэрэг, авлига албан тушаалын хэрэгт холбогдсон этгээдийг бүх түвшиндээ улс төрийн үйл ажиллагаанд оролцуулахгүй гэдэг заалтыг нэмсэн. Үүнийг Дээд шүүх баталсан. Намын дүрмийг ингэж өөрчилсөн нь ёс суртахууны хэм хэмжээг өндөр байлгах суурийг тавих зорилготой. Хөгжлийн банкны асуудалд холбогдсон нь тогтоогдсон намын гишүүнийг эхлээд улс төрийн намын гишүүнчлэлээс түдгэлзүүлнэ. Шүүхээс гэм буруутай нь тогтоогдвол намын гишүүнчлэлээс хасаж, насан туршдаа улс төрийн үйл ажиллагаанд оролцох эрхийг нь хаана” гэж байсан юм. Тэрбээр хэлж байснаараа Хөгжлийн банкны зээлтэй холбогдсон нэр бүхий есөн хүнийг намынхаа Хяналтын хороогоор оруулсан байна. Хяналтын хороо нь тэднийг намынхаа гишүүнчлэлээс түдгэлзүүлэх шийдвэрийг гаргажээ. Энэ талаар Хяналтын хорооныхон нь удахгүй зарлах аж.
Энэ мэтчилэн Хөгжлийн банкны зээлтэй холбоотой асуудал улс төрийн хүрээнд иймэрхүү “бага сага” явдал, яриа хөөрөө үүсгээд байгаа юм. Ямартай ч Хөгжлийн банкны хэмээх томоохон бүрэлдэхүүнтэй “багц” хэрэг прокуророос шүүхэд очихоор болж байх шиг байна. Харин шүүх хэрхэн шийдэхийг олон нийт анзаарч байгаа нь тодорхой юм.
Б.ДАМДИН-ОЧИР
